Wanneer een beslisarchitectuur is geformuleerd, dan is daarna vaak de vraag hoe iedere individueel gespecificeerde beslissing uitgewerkt dient te worden. Gaan we voor een beslissing elk van de onderliggende bedrijfsregels volledig specificeren? Dient er een predictive analytics engine te komen of is het beter om een mens de beslissing te laten nemen? Hoe kan een goede keuze gemaakt worden? Deze vragen worden hieronder besproken.

De simpele aanpak

De eerste, vaak toegepaste, simpele aanpak om een keuze te maken is door het beantwoorden van de volgende vraag: “Gaat de beslissing geautomatiseerd of door een mens uitgevoerd worden?” Wanneer de beslissing geautomatiseerd uitgevoerd gaat worden, dan dient deze beslissing (of met andere woorden de onderliggende bedrijfsregels) volledig gespecificeerd te worden. Wanneer de beslissing door een mens gemaakt gaat worden, dan kan een werkinstructie opgesteld worden of in sommige gevallen kan de originele beleidsdocumentatie of wettekst gebruikt worden. Deze simpele manier is in veel gevallen zeer effectief, maar welke aanpak kan gebruikt worden wanneer er om een iets uitgebreidere analyse wordt gevraagd?

De uitgebreide aanpak

In de uitgebreidere aanpak worden de vijf V’s in acht genomen: volume (hoeveelheid), velocity (snelheid), variety (variëteit), veracity (accuraatheid) en value (waarde). Wanneer de V’s u bekend voorkomen, dan komt deze herkenning waarschijnlijk voort uit de big-data hoek. In dit artikel worden de vijf V’s in een aantal gevallen ook gebruikt om de eigenschappen van big-data oplossingen aan te duiden. Hieronder zullen de 5 V’s in detail besproken worden.

Volume

Volume staat voor het aantal keer dat een beslissing genomen wordt in een bepaalde tijdsperiode. Wordt de beslissing 1 keer per jaar genomen, 40 keer per maand, of 1000 keer per minuut? Het volume geeft een eerste indicatie waarmee bepaald kan worden of een beslissing het best geautomatiseerd of door een mens uitgevoerd kan worden. Wanneer een beslissing geautomatiseerd uitgevoerd gaat worden, dan kan het volume ook gebruikt worden om te bepalen welk soort technologie het meest geschikt is voor de uitvoering van de beslissing. Bijvoorbeeld wanneer een beslissing 1000 keer per minuut voorkomt, dan kan er gekozen worden voor in-memory technologie en bij een beslissing die slechts een paar keer per uur voorkomt is een ‘normale’ harde schijf ook voldoende.

Velocity

Velocity staat voor de snelheid waarmee een beslissing genomen dient te worden. Mag er een maand gedaan worden over het besluit of dient het besluit in enkele minuten of microseconden genomen te worden? Net zoals de eigenschap volume, vertelt velocity iets over de benodigde automatiseringsgraad van een beslissing en de benodigde onderliggende informatietechnologie.

Variety

Variety staat voor de variëteit in executiepaden van een beslissing die genomen dient te worden. Anders geformuleerd, de variety geeft aan hoeveel mogelijke executiepaden er zijn, de voorspelbaarheid van de executiepaden en de stabiliteit van de executiepaden. Wanneer de variëteit van de executiepaden laag is, dan kan ervoor gekozen worden om de beslissingen in programmeercode te specificeren. Wanneer de variëteit van de executiepaden toeneemt, dan is er andere informatietechnologie nodig die met deze veranderlijkheid kan omgaan zoals: een predictive-brms of adaptive-brms.

Veracity

Veracity staat voor de accuraatheid waarmee een beslissing genomen dient te worden. Met andere woorden: Wat is het belang van de kwaliteit van de beslissing en hoe belangrijk is het dat de juiste beslissing genomen wordt? De meest gebruikte voorbeelden om veracity mee te demonstreren zijn de productaanbevelingen van verschillende online retailers. Op het internet zijn mooie voorbeelden te vinden waarbij op basis van reeds gekochte artikelen, andere artikelen worden aanbevolen aan de klant. Maar deze aanbevolen artikelen hebben vaak totaal geen relevantie met de eerder gekochte artikelen. Vanwege dit feit hebben een aantal online retailers nu het besluit genomen dat wanneer er geen accurate beslissing genomen kan worden, de aanbevelingen niet meer getoond zullen worden.

Veracity staat hiermee heel dicht bij de vijfde V (Value), maar omdat blijkt dat het soms toch handig is om een onderscheid te maken tussen de twee V’s wordt value hieronder ook beschreven.

Value

Value staat voor de waarde die de beslissing representeert voor de organisatie. In alle eerlijkheid, sommige beslissingen in een organisatie hebben meer waarde dan andere beslissingen. Simpel gezegd, als een kritische beslissing vaker onjuist dan juist genomen wordt dan gaat uiteindelijk elk bedrijf failliet. Een overheidsinstantie kan niet failliet gaan maar ook voor dit type organisatie geldt dat wanneer een beslissing vaker onjuist dan juist genomen wordt, dit ernstige schade tot gevolg kan hebben. Value kan worden uitgedrukt in (im)materiële waardecreatie of waardeverlies, hoe dit gemeten kan worden verschilt per organisatie. Voorbeelden van immateriële schade voor de overheid zijn: de voorkant van Nederlands wakkerste krant, Kamervragen, of het opstappen van een bewindspersoon.

In dit artikel zijn twee manieren behandeld om een beslissing te maken tussen mens en machine voor het uitvoeren van beslissingen en onderliggende bedrijfsregels: de simpele aanpak en de uitgebreide aanpak. Over het algemeen wordt de keuze tussen deze twee manieren gemaakt op basis van het volwassenheidsniveau van een organisatie. Waarbij de simpele aanpak geschikt is voor een laag volwassenheidsniveau, en de uitgebreide aanpak geschikt is voor een hoog volwassenheidsniveau.

 
Reviewer: Eline de Haan