In een eerder verschenen artikel, decision management: de keuze tussen mens en machine, zijn we ingegaan op de vraag: “wanneer voer je een beslissing geautomatiseerd uit?” Bij het beantwoorden van deze vraag zijn we alleen ingegaan op de daadwerkelijk uitvoering/executie van een beslissing. Een openstaande vraag is: Hoe zit het met de totstandkoming van de beslissing en de onderliggende bedrijfslogica? Deze vraag beantwoorden we in een reeks van twee artikelen.

In dit (eerste) artikel gaan we in op de verschillende rollen waar onderscheid tussen gemaakt kan worden bij het tot stand komen van een beslissing en de onderliggende beslislogica. In het tweede artikel gaan we in op de verschillende vormen van autonomie die voor elk van deze rollen geldt.

RAPID

Een model om de verschillende rollen met betrekking tot de totstandkoming van een beslissing in kaart te brengen is RAPID. Het RAPID model is ontwikkeld door Blenko et al. (2006) en wordt toegepast door Bain en Company welke het RAPID model beschrijven als: “A tool to clarify decision accountability.”  Het model is toepasselijk voor zowel strategische, als tactische en operationele beslissingen. Blenko focust met name op strategische en tactische beslissingen, waar Taylor (2007) in zijn artikel zich met name focust op de laatste categorie. Hij vult het model dan ook op een andere manier in.

In dit artikel ligt de focus op operationele beslissingen. Daarom passen wij in lijn van Taylor de interpretatie van het model aan. De grootste afwijking is dat het originele RAPID model voornamelijk toepasselijk is voor zowel strategische als operationele beslissingen en door onze aanpassingen het model voor de eerste categorie minder toepasselijk is. Dit wordt veroorzaakt doordat in ons aangepaste model de eerste vier rollen worden gezien om te beslissing te definiëren, terwijl de laatste rol de uitvoering representeert.

artikel_rapid_figuur1

Figuur 1: RAPID Model (Blenko et al., 2009)

RAPID (In het Nederland RAIUB)

Het model onderkend vijf verschillende rollen: 1) adviseren, 2) instemmen, 3) uitvoeren, 4) raadgeven en 5) beslissen. Aan elk van deze rollen zijn verschillende verantwoordelijkheden gekoppeld die hier worden toegelicht op basis van een voorbeeld.

Raadgevend  

De raadgevende rol is verantwoordelijk voor het verzamelen en het aanleveren van de relevante feiten aan de adviserende rol en de instemmende rol. Dit bestaat in praktische zin uit het vervallen van de relevante wet- en regelgeving en andere noodzakelijke documentatie dat van toepassing is om de bedrijfslogica op te kunnen stellen. In termen van DMN levert de raadgevende rol de bronnen aan bij de beslissing, zie figuur 2.

artikel_rapid_figuur2

Figuur 2: de beslissing en de bijbehorende bron

Adviseren

De adviserende rol is verantwoordelijk voor het formuleren van een voorstel voor de toe te passen of aan te passen bedrijfslogica. De adviserende rol formuleert de bedrijfslogica op basis van data en documentatie aangeleverd door de raadgevende rol. De adviserende rol overlegt ook met de raadgevende rol indien de adviserende rol verduidelijking wil over de inhoud van de documentatie of wanneer hij het gevoel heeft documentatie te missen. In termen van DMN formuleert de adviserende rol de bedrijfslogica, zie Figuur 3 en Figuur 4.

artikel_rapid_figuur3

Figuur 3: De beslissing, bedrijfslogica, bron en data.

artikel_rapid_figuur4

Figuur 4: de uitgeschreven bedrijfslogica van de beslissing bereken risicopunten voedselinname

Instemmen    

De instemmende rol is verantwoordelijk voor het instemmen met de door de adviserende rol geformuleerde bedrijfslogica. Hierbij is het ook de taak van de instemmende rol om te onderhandelen over een gemodificeerd voorstel in het geval de instemmende rol problemen voorziet met betrekking tot het originele voorstel. Indien noodzakelijk kan de instemmende rol een veto uitspreken over het accepteren van de voorgestelde bedrijfslogica. Wanneer de instemmende rol een veto uitspreekt wordt de onopgeloste kwestie geëscaleerd naar de beslisser.

Beslissen

De beslisser is de enige eindverantwoordelijke rol voor de bedrijfslogica die wordt gebruikt om de beslissing te nemen. Wanneer de adviserende en instemmende rollen het niet eens worden maakt de beslissende rol een beslissing over de te implementeren beslissing en onderliggende bedrijfslogica en committeert zich aan deze beslissing.

Uitvoeren      

De uitvoerder van de beslissing voert de daadwerkelijke beslissing uit volgens de voorgeschreven bedrijfslogica. De uitvoerende rol kan zowel een persoon als een geautomatiseerd systeem zijn.

Mede-auteur: Koen Smit.

Referenties:

Blenko, M. W., Mankins, M., and Rogers, P, 2006, opgehaald van:

https://hbr.org/2006/01/who-has-the-d-how-clear-decision-roles-enhance-organizational-performance

Taylor, J., 2007, opgehaald van: http://www.beyeblogs.com/edmblog/archive/2007/02/who_has_the_d_w_2.php